Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, engellilerin, yaşlıların ve hareket kısıtlılığı bulunan vatandaşların erişilebilirlik kontrollerinde yeni kıstasların dikkate alındığı, daha faal bir süreci başlatacak.
Bakanlık, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen “2020 Erişilebilirlik Yılı” çalışmaları kapsamında “Erişilebilirlik herkes içindir” prensibiyle yürütülen çalışmalarını sürdürüyor.
Başta engelliler, yaşlılar olmak üzere hareket kısıtlılığı bulunan tüm bireylerin kamuya açık alanlar ve yapılarla toplu taşıma araçlarını rahat bir formda kullanabilmesi emeliyle yürütülen erişilebilirlik kontrollerinin yaygınlaştırılması ve daha aktif hale getirilmesi için yeni bir adım atıldı.
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk imzasıyla yayımlanan yeni genelge ile tüm vilayetlerde erişilebilirlik kontrollerinde kullanılan ve birebir vakitte bina, açık alan ve toplu taşıma araçlarında yapılacak erişilebilirlik uygulamaları için rehber olma niteliği de taşıyan formlarda revizyona gidildi.
Valilikler bünyesinde misyon yapan, kamu kurumu temsilcilerinin yanı sıra engellilere yönelik hizmet veren sivil toplum kuruluşlarından üyelerin de yer aldığı Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Kurullarının kontrollerde kullanacağı yeni formlarda, Yapı Kontrolü Uygulama Yönetmeliği’nde 30 Mayıs 2019’da yapılan erişilebilirlik revizyonları ve asansörlerle ilgili şimdiki mevzuat temel alındı.
Geniş erişilebilir tuvaletler mecburî hale getirilecek
Bu kapsamda, özel kesimin yanı sıra 1 Ocak 2021’den sonra bina proje onayı yahut yapı müsaadesini alacak kamu binaları ile kamuya ilişkin cümbüş ve tema parkı, yüzme havuzu, AVM, YHT istasyonu üzere alanlardaki engelli tuvaletlerinde yeni kıstaslar zarurî tutulacak ve kontrolleri gerçekleştirilecek.
Düzenlemelere nazaran, 800 metrekareden büyük kullanım alanı bulunan yapı kontrolüne tabi binalarda yapılacak engelli tuvaletleri için akülü sandalye, standartlardan büyük tekerlekli sandalye ve sağ yahut sol kısımda hareket kaybı olanlara yönelik kullanımın kolaylaştırılması için istenen tuvalet büyüklüğü gereklilikleri; 1 Ocak 2021‘den sonra bina proje onayı yahut yapı müsaadesini alan kamu binalarında da aranmaya başlayacak.
Kamuya ilişkin AVM, cümbüş ve tema parkı, büyük spor merkezi, yüzme havuzu, 500’den fazla izleyici kapasiteli bina, otobüs terminali, deniz terminali, ana tren istasyonu, YHT istasyonu ile havalimanı üzere yerlerde ise hareket alanı ve kapı genişliği sedye girişine de imkan sağlayacak biçimde, yetişkin için bir adet alt değiştirme ünitesi bulunan geniş erişilebilir tuvaletler zarurî hale getirilecek.
Ayrıca konferans, sahne sanatları, toplantı, sinema salonlarında tekerlekli sandalye için yer ayrılması ve muhakkak sayıda koltukta indüksiyon döngü sisteminin kurulması da mecburî olacak.
Binalarda “sarı iz” ölçütleri belirlendi
Revizyonla konut alanlarında kamu kullanımına açık hizmet veren ofis, ofis üzere yerlerin ve bunların kontrollerinde aranacak genel erişilebilirlik kuralları için de yeni kontrol unsurları getirildi.
Ayrıca görme engeliler için “sarı iz” olarak da tanımlanan “hissedilebilir yürüme yüzeyi” işaretlerinin hangi çeşit binada nasıl uygulanacağına ait ölçütler belirlendi.
Toplu taşıma araçlarında “sesli anons” sistemi denetlenecek
Açık alanlar ve toplu taşıma araçları için de kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler ile BM Engellilerin Haklarına Ait Kontrat kapsamındaki gerekliliklerle ilgili yapılan düzenlemelerle otobüslerde varılacak durağın isminin sesli olarak anons edilmesi ve yazılı olarak belirtilmesi, metro vagonlarında güzergah bilgisi, durak bilgisi, kalkış saati, seyahat mühleti ve varış saati üzere bilgilerin sesli olarak anonsu ve yazılı bilgilendirmenin yapılmasına ait kıstaslar da kontrole tabi tutulacak.
Revizyon kapsamında formlarda yaşlıların binaları ve açık alanları kullanırken gereksinim duyduğu kimi erişilebilirlik gereklilikleri de yer aldı.
Denetim çalışmaları hızlanacak
Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komitelerince yapılan kontroller sonucunda erişilebilir olduğu tespit edilen bina, açık alan kullanımları ve toplu taşıma araçları için valilikler tarafından “Erişilebilirlik Belgesi” düzenleniyor.
Yeni düzenlemelerle erişilebilirlik uygulamalarının yaygınlaşması ve engellilerin toplumsal yaşama iştiraklerinin artırılmasına katkı sağlanması hedefleniyor. Kontrol formlarının revizyonu ile birlikte kurum ve kuruluşların var olan hizmet binalarının dönüşümü ve yeni yapılan projelerin standartlara uygun olmasına yönelik erişilebilirlik çalışmalarına sürat verilecek.